હટ કે ફિલ્મ બનાવવાની ધૂન

દિવ્ય ભાસ્કર – રસરંગ પૂર્તિ – 29 સપ્ટેમ્બર 2019

મલ્ટિપ્લેક્સ

બે યંગ ડિરેક્ટરોએ બનાવેલી તાજી ગુજરાતી ફિલ્મો ‘ધૂનકી’ અને ‘47 ધનસુખ ભવન’માં શું છે?

* * * * *

નેટફ્લિક્સ કે એમેઝોન પ્રાઇમ વિડીયોના હોમ પેજને સર્ફ કરતી વખતે અંગ્રેજી, હિન્દી, સાઉથ ઇન્ડિયન, બંગાળી વગેરે જેવી અનેકાનેક ભાષાઓની મનોરંજક દુનિયા આંખ સામે ખૂલી જાય છે. ખૂબ ગાજતા સુપર સેલિબ્રિટીઝના ચહેરાવાળાં પોસ્ટરોની જમઘટ વચ્ચે ગુજરાતી ફિલ્મોનાં પોસ્ટર પણ જોવા મળે ત્યારે આનંદ તો થાય જ.

બે નવી ગુજરાતી ફિલ્મો સ્ટ્રીમિંગ પ્લેટફૉર્મ પર મૂકાઈ છે – ‘ધૂનકી’ અને ‘47 ધનસુખ ભવન’. આ બન્ને તાજી ગુજરાતી ફિલ્મો જોવાની ઇચ્છા હોય ને છતાંય મિસ થઈ હોય તો જાણી લો કે અમેઝોન પ્રાઇમ પર હવે આ બન્ને ફિલ્મો અવેલેબલ છે. શું છે બે યંગ ડિરેક્ટરોએ બનાવેલી આ ફિલ્મોમાં?

અનિશ શાહની ‘ધૂનકી’ ફિલ્મમાં બે યંગ કપલની વાત છે. પ્રતીક ગાંધી (એટલે કે એમનું પાત્ર) એક આઇટી પ્રોફેશનલ છે, જે હૈદરાબાદની સરસ અને સલામત જૉબ છોડીને પત્ની સાથે અમદાવાદ શિફ્ટ થાય છે. વિચાર એવો હતો કે આટલે દૂર બિનગુજરાતી રાજ્યમાં લાંબો સમય રહેવાને બદલે ઘરઆંગણે જ સેટલ કેમ ન થવું. હૈદરાબાદનો ફ્લેટ વેચીને એ પૈસામાંથી અમદાવાદમાં એક ફ્લેટ ખરીદી લેવાનું એમનું પ્લાનિંગ છે. પ્રતીક અહીં એક આઇટી ફર્મમાં જૉબ તો કરે છે, પણ અમદાવાદના વર્ક કલ્ચરથી એને ખાસ સંતોષ નથી.

પ્રતીકની ઑફિસમાં દીક્ષા જોશી (એટલે કે એમનું કિરદાર) પણ કામ કરે છે. દીક્ષા પણ આઇટી પ્રોફેશનલ છે ને પાછી વર્કોહોલિક છે. એ સ્વભાવે સૌમ્ય છે, પણ એનું દિમાગ એક સ્વતંત્ર આધુનિકાનું છે. ફોલો યોર પેશન એ વાક્યને ભલે ચવાઈને ચુથ્થો કરી નાખવામાં આવ્યું હોય, પણ જીવનનું આ એક મોટું સત્ય છે. વધારે સ્ટોરી કહેવાશો તો સ્પોઇલર જેવું લાગશે, પણ એટલું સમજી લો કે પ્રતીક જોબ છોડીને પોતાના કૂકિંગના પેશનને ફોલો કરે છે. એ દીક્ષાને કહે છે કે, તું મને કેમ જૉઈન કરતી નથી. આપણે મારાં કામને એક સ્ટાર્ટ-અપને જેમ ટ્રીટ કરીએ. રાંધવાનું કામ મારું, તું (ઝોમેટો કે સ્વિગી ટાઇપની) મોબાઇલ એપ બનાવ, ટેક્નિકલ સપોર્ટ સંભાળી લે. આપણે ઇન્વેસ્ટર લાવીશું, કામ વધારતા જઈશું. પછી શું થાય છે એ તમારે જાતે જોઈ લેવાનું.

આ ફિલ્મની મજા એ છે કે અહીં કોઈ ખોટો ડ્રામા નથી, હલ્લા-ગુલ્લા નથી, જીવાતાં જીવનની જેમ સહજપણે ઘટનાઓ બનતી જાય છે. કૉન્ફ્લિક્ટ (ટકરાવ)નો કોઈ દુરાગ્રહ નથી. અલબત્ત, પાત્રો અને પિરિસ્થિતિઓ વચ્ચે ઘર્ષણ જરૂર થાય છે, પણ એ જરાય ફિલ્મી નથી, રિઅલિસ્ટિક છે. સૌથી મોટો પ્લસ પૉઇન્ટ એ છે કે આ ફિલ્મ કોઈ બીબાંઢાળ પૅટર્નને ફૉલો કરતી નથી. આપણા ટિપિકલ દિમાગને થાય કે જોજે, હમણાં છેને પ્રતીક અને દીક્ષા વચ્ચે અફેર શરુ થઈ જશે, હીરો ડિવોર્સ લઈ લેશે, હિરોઇન સગાઈ તોડી નાખશે, પછી બન્ને પરણી જશે. આમાંથી શું શું હકીકતમાં થાય છે? તમે જોઈ લેજો. ફિલ્મમાં સ્ટાર્ટ-અપ અને આઇટીનો માહોલ તેમજ પરિભાષા બહુ જ ઑથેન્ટિક રીતે ઊપસ્યાં છે. ફિલ્મનો આ બીજો બહુ જ સ્ટ્રોન્ગ પ્લસ પૉઇન્ટ છે. સિદ્ધ્રાર્થ ભાવસારે કંપોઝ કરેલાં ગીતો પણ સરસ છે.

‘ધૂનકી’ આશ્ચર્ય થાય એટલી સરળ, અન્ડર-સ્ટેટેડ અને છતાંય મજાની ફિલ્મ છે. એને તમે ‘નિશ’ એટલે કે ચોક્કસ પ્રકારનો ટેસ્ટ ડેવલપ કરી ચુકેલા પ્રેક્ષકોને જ અપીલ કરી શકે એવી ફિલ્મ પણ કહી શકો. સાધારણ દર્શકને તે બહુ ધીમી અને સપાટ લાગી શકે છે. ‘ધૂનકી’ બૉક્સઑફિસ પર ધૂમ મચાવી શકી નથી એનું આ સૌથી મોટું કારણ છે, પણ જો તમને તાજગીભરી, રિઅલિસ્ટિક અબર્ન ગુજરાતી ફિલ્મ જોવામાં રસ હોય તો ‘ધૂનકી’ તમને જરૂર ગમશે.

રસ તો ’47 ધનસુખ ભવન’ જોવામાં પણ હતો. ખાસ તો એટલા માટે કે તે હૉલિવુડની અફલાતૂન ઑસ્કરવિનિંગ ‘બર્ડમેન’ની માફક આ ફિલ્મને પણ સિંગલ-શોટ ફૉર્મેટમાં શૂટ કરવામાં આવી છે. સિંગલ-શોટ એટલે આપણે રિઅલ ટાઇમમાં ઘટનાઓ જોતા હોઈએ એમ એક પણ કટ વગર ફિલ્મ. વાર્તા વહેતી રહે, કેમેરા સતત ઘૂમતો રહે, વચ્ચે ક્યાંય કટ ન આવે. (અસલી શૂટિંગ વખતે જોકે આખી ફિલ્મને બાર-પંદર શોટ્સમાં વિભાજિત કરી દેવામાં આવી હોય છે.) રાઇટર-ડિરેક્ટર નૈતિક રાવલે અહીં એક સાઇકોલોજિક હૉરર થ્રિલર બનાવવાની કોશિશ કરી છે. તકલીફ એ છે કે આ ફિલ્મ માત્ર એક કોશિશ બનીને રહી ગઈ છે.

કોઈ લેખક વાર્તા લખે ત્યારે પરફેક્શન લાવવા માટે, ધારી અસર ઊપસાવવા માટે એણે રી-રાઇટિંગ કરવું પડે, ચાર-પાંચ ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવા પડે. લેખક તમને વર્ક-ઇન-પ્રોગ્રેસ જેવો પહેલો જ ડ્રાફ્ટ વાંચવા આપે તો વાર્તા તદ્દન કાચી લાગે. આપણને મંચ પર નાટક જોવામાં રસ હોય, ઘરના ડ્રોઇંગરૂમમાં થતા નાટકના રિહર્સલનો વિડીયો જોવામાં નહીં.

’47 ધનસુખ ભવન’ના આ હોમ-વિડીયો જેવા થયા છે. આ ફિલ્મ તમને સતત પહેલા કાચા ડ્રાફ્ટ જેવી લાગ્યા કરે છે. તમને ડિરેક્ટર અને એક્ટરો (ગૌરવ પાસવાલા, રિશી વ્યાસ, શ્યામ નાયર) શું સિદ્ધ કરવા માગે છે તે સમજાય છે, પણ ફિલ્મ એ સ્તર સુધી પહોંચે એ પહેલાં જ ઊંધે માથે પછડાય છે. ઑડિયન્સને બોર કરવા જેવું પાપ બીજું એકેય નથી. આ ફિલ્મ તમારી ધીરજની કપરી કસોટી કરે છે. અંત આવે ત્યાં સુધીમાં વાર્તા એટલી ચૂંથાય જાય છે કે વાત ન પૂછો. એની વે, નૈતિક રાવલના કશુંક નવું કરવાના જુસ્સાને અને જોખમ ઉઠાવવાની હિંમતને ફુલ માર્ક્સ, પણ કાચી રહી ગયેલી વાનગી જેવી એમની ફિલ્મને પાંચમાંથી દોઢ સ્ટાર.

૦૦૦ ૦૦૦ ૦૦૦

– Shishir Ramavat

( Note – This Article is Originaly Written in Year 2019 )