રિવ્યુઃ ગુઝારિશ

‘મિડ-ડે’ ૨૦ જાન્યુઆરી ૨૦૧૦માં પ્રકાશિત

બહોત અચ્છે!

સંજય લીલા ભણસાલી ઈઝ બૅક! ‘ગૂઝારિશ’માં માસઅપીલ પ્રમાણમાં ઓછી છે, પણ સુંદર હિન્દી સિનેમાના ચાહકોએ આ ફિલ્મ મિસ કરવા જેવી નથી.

રેટિંગ – ચાર સ્ટાર

હ્યુતિક રોશન પથારી પર પડ્યો પડ્યો બરાડી રહ્યો છે. તે ક્વોડ્રીપ્લેજિક પેશન્ટ છે, તેની પાસે માત્ર સતત કામ કરતું દિમાગ છે, સંવેદનશીલ ચહેરો છે અને અવાજ છે. તેની ગરદનથી નીચેનું શરીર સંર્પૂણપણે ચેતનહીન છે. દવા પી લો, નર્સ ઐશ્વર્યા કડક અવાજે કહે છે, તમને ઉંઘની જરૂર છે. ક્રોધે ભરાયેલો હ્યુતિક માનતો નથી, મોઢું ફેરવી લે છે. ઐશ્વર્યા ઝાઝું વિચાર્યા વિના એને પથારીમાં લુઢકાવી દે છે. પેલો ના-ના કરતો કરે છે અને ઐશ્યર્યા સહેજ પણ કંપ અનુભવ્યા વગર, લગભગ કઠોરતાથી તેને ઇંજેકશન મારીને નીકળી જાય છે.

બીજું દશ્ય. હ્યુતિક મસ્તીના મૂડમાં છે. પોતાના પગને માલિશ કરી રહેલી ઐશ્વર્યાના સ્પર્શથી જાણે ખૂબ ઉત્તેજિત થઈ ગયો હોય તેમ તે કામુક લવારા કરવા લાગે છે. ઐશ્વર્યા ગાંજી જાય તેમ નથી. માલિશ કરવાનું બંધ કરીને તે ઑર ચા અવાજે ઉન્માદક ઉહકારા કરવાનું શરૂ કરી છે. હ્યુતિક ચકિત થઈ જાય છે. આ તોફાની પેશન્ટને કઈ રીતે અંકુશમાં રાખવો તે ઐશ્વર્યા બરાબર જાણે છે.

અહીં ક્યાંય બિચારાપણું નથી, કોઈ રોદણાં રોતું નથી, કશી દયાભાવના નથી. અહીં વિવશતા વચ્ચે પણ ઝિંદાદિલી છે, ઉલ્લાસ છે, સમજદારી છે, સમસંવેદન છે. ‘ગુઝારિશ’ની આ સુંદરતા છે.

સંજય લીલા ભણસાલી ઈઝ બૅક! નિરાશાજનક ‘સાંવરિયા’ પછી આ મૂડી ફિલ્મમેકર બહુ જ લૉ-પ્રોફાઈલ રહીને ‘ગુઝારિશ’ લાવ્યા છે. આ વખતે ન કાન ફાડી નાખે તેવાં ઢોલનગારાં વાગ્યાં કે ન ખાસ હાઈપ થઈ. સારંુ થયું. હ્યુતિક રોશન અને ઐશ્વર્યા રાય બચ્ચન જેવાં સ્ટાર હોવા છતાં તમે ઉચી અપેક્ષા વગર ઓડિટોરિયમમાં પ્રવેશો છો, પણ બહાર નીકળો છો ત્યારે તમારા મન-હ્યદયમાં એક સુંદર ફિલ્મ જોયાનો સંતોષ છવાયેલો હોય છે.

ઈચ્છામૃત્યુના આટાપાટા

એનું નામ ઈથન છે. એક જમાનામાં તે દેશનો વિખ્યાત જાદુગર હતો. એક શો દરમિયાન ભયાનક એક્સિડન્ટ થયો ને તે ઉધા માથે ચાઈ પરથી પટકાયો. તેનું શરીર નિષ્ચેષ્ટ બની ગયું. ગોવામાં જૂની હવેલી જેવાં મકાનમાં છેલ્લાં ૧૪ વર્ષથી તે પરવશ જીવન જીવે છે. સોફિયા નામની નર્સ તેની પૂરેપૂરી નિષ્ઠાથી દેખભાળ કરે છે. ઈથનનો પોતાનો રેડિયો શો પણ છે જે ખાસ્સો પોપ્યુલર છે. ઈથન યોદ્ધાની જેમ જીવન જીવ્યો છે, સતત હસતો રહ્યો છે. પણ હવે તે પોતાની જિંદગી પર પૂર્ણવિરામ મૂકી દેવા માગે છે. પોતાની વકીલ મિત્ર થકી તે ઈચ્છામૃત્યુ માટે અદાલતમાં પિટીશન ફાઈલ કરે છે અને…

પ્રેમ, સમસંવેદન અને ઝિંદાદિલી

સંજય ભણસાલી વિઝયુઅલ્સના માણસ છે. તેમની પાસે વેલ-ડિફાઈન્ડ એસ્થેટિક સેન્સ છે. જો કે લાલચટ્ટાક ‘દેવદાસ’ કે બ્લ્યુ ‘સાંવરિયાં’ના કેટલાક પ્લાસ્ટિકીયા હિસ્સામાં તેમની એસ્થેટિક સેન્સ અસ્થિર થઈ ગઈ હતી. અહીં કાળો, સફેદ અને ગ્રે રંગનું પ્રભુત્વ છે. ‘ગુઝારિશ’નાં વિઝયુઅલ્સ અને કલરસ્કીમનું વ્યાકરણ ‘બ્લૅક’ સાથે મૅચ થાય છે. માત્ર દશ્યરચના જ નહીં, પાત્રાલેખન દષ્ટિએ પણ આ બણે ફિલ્મો એકબીજાથી ખાસ્સી નિકટ છે. સંજય ભણસાલીને આમેય શારીરિક પંગુતા, તેનાથી હાર ન માનવાનો ગજબનાક જુસ્સો અને આ સંઘર્ષમાંથી પેદા થતું કારુણ્ય આકર્ષે છે. ‘ખામોશી’માં મૂકબધિર માતાપિતા હતાં, ‘બ્લૅક’માં રાની મુખજી્ મૂંગીબહેરી હોવાની સાથે અંધ પણ હતી, જ્યારે ‘ગુઝારિશ’માં હ્યુતિક ક્વોડ્રીપ્લેજિયાનો ભોગ બન્યો છે.

માત્ર સુંદર મજાના ગ્રિટીંગ્ઝ કાર્ડ જેવી રૂપકડી ફ્રેમ્સથી દર્શકનું પેટ ભરાતું નથી. એ તો સપાટી પરનો ચળકાટ થયો. સદભાગ્યે ‘ગુઝારિશ’ના પ્રભાવશાળી બાહ્ય આવરણની નીચે સંવેદનશીલ કથા છે, અનોખી લવસ્ટોરી છે અને શક્તિશાળી અભિનય છે. હ્યુતિક અને ઐશ્યર્વાનો સંબંધ આ ફિલ્મનો જાન છે. પથારીવશ હ્યુતિક એને ખુલ્લમ્ખુલ્લા ફ્લર્ટ કરે છે, પણ છતાંય તેમની વચ્ચે ઘણું બધું અકથ્ય છે. હ્યુતિક પાસે જાદુ શીખવા આવેલો નવોદિત આદિત્ય રોય કપૂર એક દિવસ ધરાર ઐશ્વર્યા પાસેથી કામ પોતાના હાથમાં લઈ લે છે ત્યારે અન્યથા કડક રહેતી ઐશ્વર્યા રડી પડે છે. તેને અચાનક ભાન થાય છે કે છેલ્લાં બાર વર્ષથી એક પણ દિવસની રજા લીધા વગર સતત પોતે હ્યુતિકની સેવા કરી રહી છે, તેનાં મૂત્રવિષ્ટા સુદ્ધાં સાફ કરી રહી છે. તેને ખબર ન પડે તેમ હ્યુતિક તેની આદત બની ગયો છે, પણ છતાંય ક્યાંય કશીય યાંત્રિકતા પ્રવેશી નથી. સંજય ભણસાલીએ મેલોડ્રામાને સંયમિત રાખ્યો છે. ફિલ્મનો અંત ખુલ્લો છે. આગળ શું થયું તે દર્શકે પોતાની રીતે કલ્પી લેવાનું છે.

હ્યુતિકે આ ફિલ્મમાં પોતાની કરીઅરનું સૌથી મેચ્યોર પર્ફોર્મન્સ આપ્યું છે. પોતાની આસમાની આંખો અને દાઢીથી ઢંકાયેલા એક્સપ્રેસિવ ચહેરા પાસેથી તેણે ઉત્તમ કામ લીધું છે. ફિલ્મની કેટલીય ક્ષણો તમને સ્પર્શી જાય છે. સંજય ભણસાલી ઐશ્યર્વા પાસેથી સારામાં સારો અભિનય કરાવી શકે છે તે આ ફિલ્મ ફરી એક વાર પૂરવાર કરે છે. ઐશ્વર્યાની કરીઅરમાં ‘ગુઝારિશ’ શ્રેષ્ઠ સાબિત થવાની. સવ્યસાચી મુખરજીએ ડિઝાઈન કરેલાં લાંબા પોષાકોમાં તે દિવ્ય દેખાય છે. એક ક્લબમાં ‘ઉડી’ ગીત વખતે ઐશ્વર્યાને જે રીતે તાન ચડે છે અને હ્યુતિકના આશ્યર્ચ વચ્ચે અણધારી નાચવાગાવા લાગે છે તે જોજો. સંજય ભણસાલીએ ખુદ કંપોઝ કરેલું સંગીત ઈન્ટરેસ્ટિંગ છે.

શેહનાઝ પટેલ હ્યુતિકની વકીલ મિત્ર છે, જે ફિલ્મનું ત્રીજા નંબરનું સૌથી મજબૂત પાત્ર છે. આ અફલાતૂન અભિનેત્રી કેમ વધારે ફિલ્મો કરતી નથી? આદિત્ય રોય કપૂરમાં દમ છે અને બોલીવૂડમાં તેનું ભવિષ્ય ઉજ્જવળ છે, જો તે એની સાંઈબાબા જેવી હેરસ્ટાઈલનો કશોક ઉપાય કરે તો.

ફિલ્મમાં અમુક પાત્રો ઓચિંતા દેખા દઈને ગાયબ થઈ જાય છે તે ખૂંચે છે. જેમ કે, હ્યુતિકનો હરીફ જાદુગર, ઐશ્વર્યાનો પતિ મકરંદ દેશપાંડે અને હ્યુતિકની પ્રેમિકા-કમ-આસિસ્ટન્ટ મોનિકંગના દત્તા. વાસ્તવમાં આ ફિલ્મ મોનિકંગનાનું લોન્ચિંગ પૅડ બનવાનું હતું, પણ તેનો રોલ તદ્દન મામૂલી બનીને રહી ગયો છે. હ્યુતિકની મા પરવશ દીકરાની સાથે રહેતી નથી. તે માટે જે કારણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે તે ગળે ઉતરે એવું નથી. ફિલ્મના પચ્ચીસ ટકા કરતાંય વધારે સંવાદો અંગ્રેજીમાં છે તે એક મોટો માઈનસ પોઈન્ટ બની શકે તેમ છે. ‘ગૂઝારિશ’માં માસઅપીલ આમેય પ્રમાણમાં ઓછી છે.

‘ગુઝારિશ’ એક કરતાં વધારે વિદેશી ફિલ્મોની ‘પ્રેરણા’થી બની છે એવું ભલે ચર્ચાય (ઓકે, તેના માટે અડધો સ્ટાર ઓછો કરી નાખો, બસ?), પણ આ ફિલ્મની અપીલમાં તેને લીધે કશો ફરક પડતો નથી. ‘ગુઝારિશ’ને મેનીપ્યુલેટિવ કહીને ઉતારી પાડવાની પણ જરૂર નથી. સુંદર હિન્દી સિનેમાના ચાહકોએ આ ફિલ્મ મિસ કરવા જેવી નથી.

૦૦૦ ૦૦૦ ૦૦૦

– Shishir Ramavat

( Note – This Article is Originaly Written in Year 2010 )