છત્રપતિ સંભાજી મહારાજ

મલેચ્છ ન બનવા પર…

પહેલા દિવસે નખો ઉખાડી નાંખ્યા.
બીજા દિવસે બધા દાંત તોડી નાંખ્યા…
ત્રીજા દિવસે આંગળીઓ કાપી નાંખી.
ચોથા દિવસે બંને કાન કાપી નાંખ્યા.
પાંચમા દિવસે બંને આંખો ફોડી નાંખી…
.
અને ૩૯મા દિવસે ગરદન કાપી નાંખી….

છત્રપતિ સંભાજી મહારાજને ૩૯ દિવસ સુધી યાતના આપનાર દરિંદાઓના નામ પ્રભારતમાં રોડ, ગામડાં અને નગરો / શહેરો અને વિસ્તાર છે. આમ તો સંભાજી મહારાજ પર , અગિયારમી માર્ચે લખવું જોઈતું હતું પણ કાઈં વાંધો નહીં આજે લખું છું. કારણકે ૧૧મી માર્ચ r બલિદાન દિવસ છે.

ભારતમાં હિંદુ ધર્મની રક્ષા માટે અનેક વીરોએ પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું છે. છત્રપતિ શિવાજીના મોટા પુત્ર સંભાજી પણ આ મણિમાલાનું ગૌરવપૂર્ણ મોતી છે. તેમનો જન્મ ૧૪ મે, ૧૬૫૭ના રોજ માતા સોયરાબાઈના ગર્ભમાંથી થયો હતો. ૩ એપ્રિલ, ૧૬૮૦ના રોજ શિવાજીના મૃત્યુ પછી, સંભાજીએ હિંદવી સામ્રાજ્યની બાગડોર સંભાળી; પરંતુ કમનસીબે તે તેના પિતા જેટલો દૂરંદેશી ન હતા. આ કારણે તેમને શિવાજી જેવી પ્રતિષ્ઠા ન મળી. બીજી બાજુ, ઔરંગઝેબ માથું કચડીને સાપની જેમ તકો શોધતો રહ્યો.

સંભાજી હંમેશા પોતાના બહાદુર સૈનિકોના બળ પર ઔરંગઝેબને ફસાવતા હતા. ક્યારેક તેનો ઉપરી હાથ હતો, તો ક્યારેક ઔરંગઝેબ. ઘરની અંદર ચાલી રહેલી રાજકીય ઉથલપાથલથી સંભાજી પણ દુખી હતા. જ્યારે તેઓ તેમના ૫૦૦ સૈનિકો સાથે સંગમેશ્વરમાં રોકાયા હતા, ત્યારે એક બાતમીદારની સૂચના પર, મુકરબખાને ૩૦૦૦ મુગલ સૈન્ય સાથે તેમને ઘેરી લીધા. સંભાજીએ લડતા લડતા રાયગઢ તરફ જવાનું નક્કી કર્યું.

આ પ્રયાસમાં બંને પક્ષના સેંકડો સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. સંભાજીના કેટલાક સાથીઓ ચાલ્યા ગયા; પરંતુ સંભાજી અને તેમના મિત્ર કવિ કલશ મુઘલોના હાથમાં આવી ગયા. આ સાંભળીને ઔરંગઝેબ ઘણો ખુશ થયો. સંભાજીને અપમાનિત કરીને, તેમને તેમની સામે લાવવાનું કહ્યું.

૧૫ ફેબ્રુઆરી, ૧૬૮૯ના રોજ, બંનેને ઔરંગઝેબની સામે ચીંથરા પહેરીને ઊંટ પર ઊંધું બેસાડીને લાવવામાં આવ્યા. ઔરંગઝેબ તેમનું મનોબળ તોડીને હિંદુ સત્તાને હંમેશ માટે કચડી નાખવા માગતો હતો. તેથી તેણે સંભાજીને કહ્યું કે જો તમે મુસ્લિમ થશો તો તમારું રાજ્ય પાછું મળશે અને ત્યાંથી કોઈ ટેક્સ લેવામાં આવશે નહીં.

પરંતુ સંભાજીએ એમ કહીને તેમની દરખાસ્તને નકારી કાઢી હતી કે સિંહો ક્યારેય શિયાળનું એંઠું ખાતા નથી. હું હિંદુ છું અને હિંદુ તરીકે જ મરીશ. ગુસ્સામાં આવીને ઔરંગઝેબે તેને ટોર્ચર કરવાનું શરૂ કર્યું. તેમના શરીરને ૨૦૦ કિલો વજન સાથે સાંકળો બાંધવામાં આવી હતી, તેમ છતાં તેમને ચાલવા માટે બનાવવામાં આવ્યા હતા. થોડા ડગલાં ચાલ્યા પછી સંભાજી પડી ગયાં હશે.

તેઓને ઘણા દિવસો સુધી ભૂખ્યા અને તરસ્યા રાખવામાં આવ્યા. સાંકળો ઘસવાથી સંભાજીના ઘા પર મીઠું અને મરી નાખવામાં આવ્યા હતા. તેના શરીરને ગરમ સાણસી વડે ઢાંકી દેવામાં આવ્યું હતું. તેમની આંખોમાં ગરમ ​​નખ નાખીને તેઓને બહાર કાઢવામાં આવ્યા હતા; પણ એ સિંહના મોંમાંથી એક નિસાસો પણ ન નીકળ્યો.

તેનાથી ચિડાઈને ઔરંગઝેબે તેની હત્યા માટે ૧૧ માર્ચ, ૧૬૮૬ (ફાગુન કૃષ્ણ અમાવસ્યા)નો દિવસ નક્કી કર્યો. બીજા દિવસે વર્ષા પ્રતિપદા (ગુડી પડવા) નો તહેવાર હતો. ઔરંગઝેબ આ દિવસે સમગ્ર મહારાષ્ટ્રને શોકમાં ડુબાડવા માંગતો હતો.

૧૧ માર્ચની સવારે બંનેને બહુકોરેગાંવ માર્કેટમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. સંભાજીની પહેલા જીભ અને પછી તેમના એક સાથી કવિ કલેશનું માથું કાપી નાખવામાં આવ્યું હતું. આ પછી સંભાજીના હાથ-પગ ભાંગી નાખવામાં આવ્યા હતા અને ત્યારબાદ તેમનું માથું પણ શરીરથી અલગ કરી દેવામાં આવ્યું હતું.

મુસ્લિમ સૈનિકો ભાલાની ટોચ પર માથું રાખીને નાચવા લાગ્યા. તેઓએ તે માથાનું પણ અપમાન કર્યું અને તેને ડસ્ટબીનમાં ફેંકી દીધું. બીજા દિવસે, ખંડોબલ્લાલ અને અન્ય કેટલાક નાયકો વેશપલટો કરીને સંભાજીનું માથું લાવ્યા અને તેની યોગ્ય વિધિ કરી.

શિવાજીએ તેમના જીવનના કાર્ય દ્વારા હિંદુઓમાં જે જાગૃતિનો સંચાર કર્યો, સંભાજીએ તેને પોતાના બલિદાન દ્વારા આગળ વધાર્યો. તેથી, તેમના નાના ભાઈ છત્રપતિ રાજારામના નેતૃત્વમાં આ સંઘર્ષ વધુ તીવ્ર બન્યો.

સંભાજીના બલિદાનને રાષ્ટ્ર કેટલી હદે બચાવી શક્યું છે?
———————————

હિંદુ જાતિએ ઇસ્લામિક સામ્રાજ્યવાદ અને તેની બર્બરતા સામે ૯૦૦ વર્ષ સુધીનું મહાન યુદ્ધ લડ્યું છે. મહારાષ્ટ્રે આ મહાન યુદ્ધનો સૌથી આત્યંતિક કટોકટી અને સૌથી મુશ્કેલ સમય જોયો છે. શિવાજીના મહાન હિંદવી સ્વરાજ્યની સામે, ઔરંગઝેબ જેવા સમયના રાક્ષસનો સૌથી ભયંકર હુમલો અને ઉગ્ર પ્રત્યાઘાતી હુમલો —- તે સમયે હિંદુ જાતિની અંદર માત્ર મહારાષ્ટ્ર જ લડતું હતું. હિંદુઓની અસ્મિતાનો સૌથી વિસ્તૃત અને ભવ્ય સમય —- ૧૬૮૦ થી ૧૭૦૭ વચ્ચેનો છે. – ૨૭ વર્ષ !

અસંસ્કારી ભાવના અને અપાર શક્તિથી સજ્જ, ઇસ્લામીકરણની નીતિ હેઠળ, ભારતના 22 પ્રાંતો પર કબજો જમાવીને અને 8 લાખની વિશાળ સેના અને અમર્યાદિત આવક અને નાણાકીય સંસાધનો ધરાવતો, તે સમયે ભારતની ધરતી પર હાજર એક રક્તપિત્ત શાસક —- હિંદુત્વ માટે સૌથી વધુ સક્ષમ, પડકારરૂપ અને પ્રતિરોધક શક્તિને ગ્રે થઈ ગઈ હતી, પરંતુ હિંદુત્વનો લગભગ એકમાત્ર જયધ્વજ બાકી રહ્યો હતો.

પરંતુ શિવાજીના વંશજો અને અનુગામીઓએ જે રીતે આ અસંસ્કારી વાવાઝોડાનો સામનો કરીને તેમના વંશીય આત્મગૌરવ અને હિંદુત્વના વિજય ધ્વજને જાળવ્યો એટલું જ નહીં, પરંતુ આ તોફાનના પ્રવાહ અને વિનાશને પણ તટસ્થ કરી દીધો— દરેક હિંદુને તેના પર આજીવન વિશ્વાસ છે. રાખવો જોઈએ અને તે ગૌરવશાળી ભૂતકાળનો અધ્યાય હંમેશા આંખો સામે રાખવો જોઈએ. ભારતના સૌથી મોટા સંકટમાં આટલું જોરદાર બીજું કોઈ પ્રકરણ નથી. જેઓ આ વાતમાં વિશ્વાસ નથી કરતા તેઓ એકવાર મહારાષ્ટ્ર અને તે સમયના ઈસ્લામિક સત્તાના યુગને ઊંડાણથી વાંચીને સમજે તો ખબર પડી જશે. આ એકમાત્ર વસ્તુ છે જે આપણા હિંદુઓના જાતિ જીવન પ્રવાહમાં મહારાષ્ટ્રને સૌથી અજોડ બનાવે છે.

શિવાજી પછી, જે રીતે મરાઠાઓએ ઔરંગઝેબના રૂપમાં ૨૭વર્ષ સુધી મહાન રાક્ષસ સામે લડત આપી અને હિંદવી સ્વરાજને એક નવીન પરિમાણ આપ્યું, તે હિંદુઓ ક્યારેય ભૂલી શકશે નહી. અને આપણા બૌદ્ધિકો દ્વારા મરાઠાઓની જે મુદ્દાઓ પર ટીકા કરવામાં આવે છે, પરંતુ વંશીય ઓળખના ગૌરવની રક્ષા માટે મરાઠાઓનું આ ઐતિહાસિક યોગદાન (૨૬૮૦–૧૭૦૭) અતુલનીય અને અભૂતપૂર્વ છે.

વીર સંભાજી મહારાજને શત શત નમન. 💐🙏

– જનમેજય અઘ્વર્યુ