વિશ્વવ્યાપી સનાતન ધર્મ

#આપણો_વિશ્વવ્યાપી_સનાતન_ધર્મ

આ ચિત્ર દર્શાવે છે કે ખ્મેર જાતિના લોકો કેવી રીતે સનાતન ધર્મનું પાલન કરતા હતા. કંબોડિયા, થાઈલેન્ડ, લાઓસ, વિયેતનામમાં, મુખ્યત્વે આ જાતિના નાગરિકો હજુ પણ તેમના ધર્મનું પાલન કરે છે. આમાંથી કેટલાક ઓગણીસમી સદી પછી મુસ્લિમ ધર્મ તરફ વળ્યા.

આ તસવીર ખૂબ જ વિશેષ છે. તેમાં બનેલા શિવલિંગ આજે પણ આ દેશોમાં ખોદકામમાં મળી રહ્યા છે. આ દેશોમાં આટલા બધા મંદિરો હોવાની સાથે વર્તમાન સમયમાં પણ શિવલિંગ પુરાતત્વીય ઉત્ખનોમાં પ્રાપ્ત થઈ રહ્યા છે.

કંબોડિયા (કમ્બુજ) માં અંગકોર વાટનું હિન્દુ મંદિર વિશ્વ ધરોહર છે. આ વિશ્વનું સૌથી મોટું ધાર્મિક સ્થળ છે. દરેકની નજર આના પર છે, પરંતુ અહીંથી ૨૫ કિમી દૂર નદીમાં ઉભેલા અજાયબીને જોનારા ઓછા છે. આ નદીને કેબલ સ્પિન એટલે કે બળદના મુખવાળી નદી કહેવામાં આવે છે. આ નદીમાંથી એક હજાર શિવલિંગ મળી આવ્યા હતા. તેઓ યુદ્ધ સમયે ગાઢ જંગલોથી ઘેરાયેલા હોવાથી બચી ગયા હતા પરંતુ અંગકોર વાટ સહિત સમગ્ર મંદિર સંકુલનો નાશ થયો હતો.

આ ૧૦૦૦ શિવલિંગ અને અન્ય મૂર્તિઓ ‘બેડરક’ પર બનાવવામાં આવી છે. નદીના કઠણ પથારી અને ખડકો પર એક હજાર શિવલિંગની રચના. ઓરેગોનનું તળાવ યાદ રાખો, ડ્રિલિંગ યાદ રાખો. તેઓ મહારાજા સૂર્યવર્મન અને રાજા ઉદયદિત્ય (લગભગ ૧૧-1૧૨મી સદી) દરમિયાન બાંધવામાં આવ્યા હોવાનું માનવામાં આવે છે. તે સમયે તેને ‘યશોધરાપુર’ કહેવામાં આવતું હતું.

એવું પણ શક્ય છે કે આ ‘સહસ્ત્રધારા’ સૂર્યવર્મન પહેલા પણ શૈવ શાસકો દ્વારા બનાવવામાં આવી હોય. આ ખ્મેર શાસ્ત્રીય શૈલી અથવા અગાઉના કેટલાક અજાણ્યા સ્થાપત્ય છે. સ્થાનિક ખેડૂતોનું કહેવું છે કે આ શિવલિંગના પ્રભાવથી પાણી જમીનને ફળદ્રુપ બનાવે છે અને એવું માનવામાં આવે છે કે આ સહસ્ત્રધારા અંગકોર વાટ મંદિરની રક્ષા માટે સો વર્ષથી વધુ સમયગાળામાં બનાવવામાં આવી હતી. શૈલી અજ્ઞાત છે્

આ એજ સમયગાળો છે જયારે ગુજરાતના સુવણઁયુગ સમા સોલંકી યુગના ગાળામાં પાટણનું સહસ્રલિંગ તળાવ અને વિરમગામનું મીનળસર તળાવ બન્યાં હતાં. અહીં પણ ૧૦૦૦ મંદિરો છે. જેમાંના કેટલાંક જ઼ બચ્યાં છે. સહસ્રલિંગ તળાવ પાર તો હું દીર્ઘ લેખ લખી જ઼ ચુક્યો છું પણ મીનળસર તળાવ પર કોકવાર લખીશ ખરો !

બન્ને દેશો માઈલો દૂર છે પણ સંસ્કૃતિને સિમાડા નથી નડતાં હોતાં. અલબત્ત રાજવંશો જૂદા જ઼ છે. પણ…. સમયગાળો લગભગ સરખો જ઼ છે, એટલે તુલના કરવી વ્યાજબી નથી જ઼ ! આ માહિતીથી આપણે અજાણ જ઼ હતાં એટલે જ઼ તો અહીં પીરસી છે.

!! હર હર મહાદેવ !!

– જનમેજય અધ્વર્યુ