Writer’s Space

તારી પાસે મારા જેટલી અને જેવી પાવર હશે, પણ મારા જેટલી ઈમેજીનેશન નહીં હોય.’ તે પોતાના હાથ ચલાવી બોમ્બને ત્યાંજ નિષ્ક્રિય કરી દે છે. ફ્લેશ ગુનેગારોને જેલમાં પહોંચાડી ઓફિસે જાય છે.

જયંત ખત્રીએ પોતાની સાહિત્યક કારકિર્દીમાં અત્યારસુધી ત્રણ વાર્તા સંગ્રહો આપ્યા ફોરા, વહેતા ઝરણા અને ખરા બપોરે, એટલુ જ નહિ, તેમણે એક સોળ પ્રકરણની અધુરી નવલકથા પણ આપી. જેનું નામ ‘ચમારચાલ.’

વર્ષો પહેલા સંતૂર સાબુ આવેલો. આખા માર્કેટમાં એકલો જ રણીધણી. ત્વચા કો ઓર નિખારે સંતૂર.. સંતૂર… ત્યારે તેની સાથે કોઈ સ્પર્ધામાં નહતું. સંતૂરની સૌથી મોટી ખાસિયત એ હતી કે, તેને તમારા ઘરના 8 સભ્યો નાહ્યા રાખે તો પણ સંતૂર સંતૂર રહે… એટલે કે પીગળે ઓછો. પાછો મોટો આવે ! એટલે લોકો આ સંતૂર જ ખરીદતા.

રંગત્વ અને મનનું અંધત્વ બંન્ને સમાન છે. રંગની ખબર બધાને હોય, કાળો, ધોળો, પીળો, લાલ પણ જ્યારે તેની ઈફેક્ટની વાત આવે ત્યારે મન બહેરૂ થઈ જતું હોય છે. 61માં નેશનલ એર્વોડમાં શોર્ટ ફિલ્મ બહેરૂપિયો જીતી હતી. કથા હતી રસ્તે રખડતા એક એવા જીપ્સી માનવની, જે અલગ અલગ રૂપ-રંગ બદલી પૈસા કમાવવાનો ધંધો કરતો હોય છે.

ગેટલીન ગન એટલી સફળ નિવડી કે બાદમાં ગેટલીને કંપની પણ ખોલી નાખી. ખબર નહીં કેમ પણ ગેટલીનને પસ્તાવો થયો હશે કે ક્યાં આ જીવતા યમરાજને બનાવ્યો એટલે તેણે ટોઈલેટ બનાવ્યા. ટ્રેકટર બનાવ્યા, પણ જીવનભર તેઓ ગનના કારણે જ યાદ રહ્યા.

ફિલ્મની શરૂઆતમાં બે ગીતો છે. જે આફ્રિકન અમેરિક સ્ટાઈલમાં કમ્પોઝ કરવામાં આવ્યા છે. ક્રેડીટ લાઈન આવતી હોય ત્યારે આ ગીતો આવે છે. અને તેમાં ક્રિસની ફોટોગ્રાફીના નમૂના પણ દેખાશે. જો તમે ઈગ્લીશમાં ફિલ્મ જોવાના હો (ઈગ્લીશમાં જ છે !) અને આ મેં તમને ન કહ્યું હોત કે શરૂઆતમાં ક્રિસે પાડેલા ફોટા ફિલ્મમાં દેખાશે, તો અડધે…

કથાઓમાં ક્યાંક મધદરિયે બે જહાજો બાખડી પડ્યા હોય. ક્યાંક કિનારે આંખના ખૂણા જેવી તિક્ષ્ણ તલવારો સામસામી વીંઝાતી હોય. ગેંડો, હાથી, સિંહની લડાઇ અને આ કથાઓની વચ્ચે જીવનની નાવને હલેસા મારી કહેવાતા સંવાદો એ ગુણવંતમાં વ્યક્તિ ઘડતરનું કામ કર્યું. આમ કહેવામાં આવે તો સાહિત્યના વટવૃક્ષનું બીજ રોપાયુ.

લાંબા દાંત, કાળા કલરનો કોટ, ગીનીસ બુકમાં રેકોર્ડ સ્થાપિત કરી શકે તેવા મજબૂત સિમેન્ટના ચોસલા જેવા નખ, પાતળી પણ ડરાવની આંખો અને રાત થતા પાદરીઓના ક્રોસથી બચીને યુવતીઓના ગળામાં દાંત ભોકવતો રાક્ષસ એટલે ડ્રેક્યુલા.

કોઇ પણ ભાષા કે સાહિત્યને તેનો સર્જક મળી રહેતો હોય છે. થોડા થોડા ગાળે પણ તે સાહિત્યના પ્રકારને અનુરૂપ થઇ લાંબા ગાળે એક સારી રચના કોઇ ભાષાને સાંપડે છે. આવી જ સારી રચના રામના વાર્તાસંગ્રહ મહોતુંમાંથી મળી છે.

મૂળ સ્પેનિશ સાહિત્યમાંથી અંગ્રેજીમાં આવેલી આ નવલકથાની કોપી જુઓ તો ખ્યાલ આવે કે ઘણા વાંચકો આ નોવેલના કેરેક્ટરના નામ વાંચીને સાઈડમાં મૂકી દે છે. તો આલ્બેર કામૂની ઈતરજન એટલે કે આઉટસાઈડરનો પણ તેમણે અનુવાદ કર્યો છે.

મેઘાણીની સોરઠી બહારવટીયા, બક્ષીની પેરલિસિસ, વિનોદ ભટ્ટની વિનોદની નજરે, દર્શકની ઝેર તો પીધા છે જાણી જાણી, વિનેશ અંતાણીની પ્રિયજન, જયંત ખત્રીની ખરા બપોરે, પન્નાલાલ પટેલની માનવીની ભવાઈ, આશુ પટેલની ડૉન અને લલિત ખંભાયતાની જેમ્સ બૉન્ડ સાથે એકવાર મિત્રોના ચરિત્રો પાછા લખવા….

પણ કર્ણાટકનો ઇતિહાસ બોલે છે કે, કર્ણાટકમાં જે સરકાર આવી છે, લોકસભામાં તે સરકારને હારવાના વારા આવ્યા છે. આ વાતને મોટાભાઇ અમિત શાહે અંધશ્રદ્ધા સાથે સરખાવી હતી. તેમણે કહેલું કે,1967માં કોંગ્રેસ કર્ણાટક અને કેન્દ્ર આમ બંન્નેમાં હતી, આ સિવાય આવુ બન્યું નથી.

ત્રણ દાયકા સુધી તેમણે કોમ્પયુટરાઈઝડ વોઈસનો ઉપયોગ કર્યો, તેમની ઈચ્છા હતી કે, હવે હું હોલિવુડ સ્ટાર્સને મારા વોઈસ તરીકે રાખુ. ઓડિશન લેવા માટે બોલાવ્યા, જેમાં લાયમ નેસન, એન્ના કેડ્રિક, રેબલ વિલ્સન જેવા સ્ટાર્સ હતા. ઓડિશનની શરૂઆત પહેલા જ સ્ટીફને પૂછ્યું, ‘તમારામાંથી કોઈને સાયન્સનું નોલેજ છે.’

વાર્તાઓ એ જ હતી. કંઇ નવુ નક્કોર ન હતું, પણ જો એકની એક વાર્તા વાંચીને નવું ફિલ થાય, પહેલી વખત વાંચતા હો તેની અનુભૂતિ અને રોંગટા ખડા થઇ જાય, એક નવો મેસેજ મળે, નવું શીખવા મળે તો સમજવું કે તમે જયંત ખત્રીને વાંચી રહ્યા છો.

મારા ફેવરિટ ચંદ્રકાંત બક્ષી વિવિધ જાતજાતનીને ભાતભાતની કલરે-કલરની પેનનો ઉપયોગ કરતા હતા. તેમને પેન ભેગી કરવાનો શોખ હતો. સુરેન્દ્ર મોહન પાઠક લખવા માટે ટાઈપરાઈટર કે કમ્પયુટરનો આજની તારીખે પણ ઉપયોગ નથી કરતા.

ભારતમાં આમ પણ આ ગજાની… તે પણ એ જમાનામાં… તેમાં પાછું ઉમેરો તો ગુજરાતી નાટક આવું બન્યું હોય… તેવું માની ન શકાય. પાગલખાનામાંથી બહાર આવતા રાજેશ ખન્નાની માથે ફરતી ટ્યુબલાઈટ જે સલમાનની માફક ટ્યુબલાઈટ છે તેવું સાબિત કરે છે.